Functioneren
De Raad van Toezicht vergadert minimaal vijf keer per jaar. De vergaderingen worden bijgewoond door de Directie en voorafgegaan door een separate voorbespreking zonder aanwezigheid van de Directie.
Naast deze (formeel) geplande vijf vergaderingen in het afgelopen jaar zijn er (deels online) diverse andere vergadermomenten geweest. De raad woonde bovendien drie plenaire vergaderingen bij van de Verenigingsraad. Alle leden van de raad hebben los van elkaar een vergadering van een regiocommissie en/of vergaderingen van deelcommissies bijgewoond. In 2022 is er eenmaal een overleg geweest tussen de Ondernemingsraad en de voltallige raad. Er zijn daarnaast vanuit de raad gedurende het jaar meerdere contactmomenten met de Ondernemingsraad; Hester Bais is het vaste aanspreekpunt voor de Ondernemingsraad en zij overlegt namens de raad periodiek met de Ondernemingsraad.
Gedurende het jaar hebben leden van de raad diverse (culturele) AVROTROS-evenementen bijgewoond vanuit hun functie. Ook zijn leden van de raad aanwezig geweest bij de presentatie van de resultaten van het medewerkersbelevingsonderzoek.
Focus
De Raad van Toezicht houdt met gevraagd en ongevraagd advies alsmede met gerichte vragen de organisatie scherp omtrent de publieke taak, het uitgeven van publiek geld, de beweegredenen om programma’s te maken en het bestaansrecht als vereniging.
Naast de gebruikelijke operationele, financiële, juridische en riskmanagementonderwerpen zijn gedurende het jaar onder meer de volgende afzonderlijke – al dan niet strategische – onderwerpen besproken:
- Het Concessiebeleidsplan 2022-2026 van de NPO met het nieuwe genrebeleid;
- Versterking van de positionering van AVROTROS in het publieke bestel;
- Vastlegging van de publieke waarden van AVROTROS;
- Het risico van ontdemocratisering en het belang van de Vereniging(sraad);
- De samenwerking met PowNed;
- De uitvoering van het vermogensbeheer;
- De gewijzigde Bindende Regeling Mediareserves en gevolgen voor het Overgedragen Reserve Media-aanbod (ORMA);
- De ontwikkelingen van de uitgeverijen.
Hieronder gaan we op enkele van deze onderwerpen nader in.
Sinds 1 januari 2022 is de facilitaire samenwerking van kracht tussen AVROTROS en omroep PowNed. Beide omroepen zijn programmatisch autonoom gebleven. Verschillende afdelingen binnen AVROTROS verzorgen werkzaamheden voor PowNed; gedurende het jaar is gebleken dat de opzet en uitvoering van deze facilitaire samenwerking naar volle tevredenheid van beide omroepen verloopt. Eind 2021 heeft de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media bevestigd dat bij programmatische autonomie ook de zekerheid hoort om autonoom te kunnen beschikken over voldoende middelen die nodig zijn om de programmering te verzorgen. AVROTROS heeft dan ook het garantiebudget als zelfstandige omroep ontvangen. Ook worden de programmatische reserves van de nieuwe samenwerkingsomroep administratief gescheiden behandeld, zodat geen vermenging optreedt. Bovendien heeft de minister eind 2021 erkend dat de (al dan niet gedwongen) samenwerking binnen samenwerkingsomroepen onevenredige gevolgen heeft voor individuele omroepverenigingen ten aanzien van het verkrijgen van een nieuwe erkenning in de volgende concessieperiode. De minister heeft toegezegd de mogelijkheden te onderzoeken om de Mediawet hierop aan te passen. De raad blijft er scherp op toezien dat de door de minister beoogde wetswijziging er komt; deze wijziging moet tevens waarborgen dat mogelijke problemen rond de erkenning van PowNed geen negatieve impact hebben op de erkenning van AVROTROS.
In 2023 is het 100 jaar geleden dat de basis werd gelegd voor AVROTROS. De opzet en begroting van de viering hiervan is in 2022 met de raad besproken en goedgekeurd. De raad ziet het 100-jarig bestaan als uitgelezen kans om te laten zien waar AVROTROS voor stond en staat. Cultuur in de breedste zin is de kern.
De basis voor de thema’s van de 100 jaar-viering ligt besloten in een strategisch plan en het beleidsplan 2023. Beide documenten zijn in 2022 uitvoerig gesproken met de Directie en goedgekeurd door de Raad van Toezicht. De publieke omroepen dienen met elkaar een goed geïnformeerde samenleving te waarborgen. Democratie en vrije journalistiek gaan immers hand in hand. AVROTROS beschouwt journalistiek als een nutsvoorziening en informeert, inspireert en activeert de samenleving aan de hand van thema’s die essentieel zijn in onze samenleving. Dit geldt echter niet alleen voor AVROTROS; iedere omroep beschouwt deze journalistieke functie van informeren van de samenleving en controleren van de macht als kerntaak. AVROTROS profileert zich door accenten te leggen op het gemeenschappelijk DNA van de voormalige omroepen AVRO en TROS die uiteindelijk AVROTROS hebben gevormd, waarin cultuur en een rechtvaardige samenleving centraal staan. Het beleidsplan is door zowel de Raad van Toezicht als de Verenigingsraad goedgekeurd.
De raad onderstreept het belang van de Verenigingsraad als vertegenwoordiging van de leden van AVROTROS. AVROTROS heeft een actieve Verenigingsraad. De Raad van Toezicht heeft intensieve gesprekken gevoerd met de Directie over de rol van de Verenigingsraad en de representatieve vertegenwoordiging van en binding met de leden en de maatschappij.
Uiteraard is het grensoverschrijdend gedrag van medewerkers bij televisieprogramma’s en omroepen ook AVROTROS niet ontgaan. De raad volgt dit nauwlettend en is tevreden met het feit dat uit diverse onderzoeken blijkt dat AVROTROS door de werknemers over het algemeen als een veilige plek met een prettig werk- en omgangsklimaat wordt beschouwd. De raad heeft geconstateerd dat de directie veel aandacht heeft voor een veilige werkomgeving en waar nodig en mogelijk de procedures en informatievoorziening heeft aangescherpt.
Ten slotte is er in 2022 vanuit de Raad van Toezicht veel aandacht geweest voor de zogenaamde ‘toetredings- en verantwoordingscriteria’ voor de publieke omroep. De staatssecretaris heeft een adviescollege onder voorzitterschap van Pieter van Geel gevraagd hierover te adviseren. De raad heeft vanaf begin 2022 bij de Directie aangedrongen op een goede voorbereiding voor input voor deze commissie. De raad heeft daarnaast voortdurend het belang onderstreept van een breed draagvlak van deze criteria, zowel bij de interne stakeholders als bij de collega-omroepen en andere externe stakeholders. De Raad van Toezicht en de Directie hechten hierbij vooral waarde aan het belang van een pluriform publiek bestel met omroepen die controleren en informeren om de maatschappij te inspireren, activeren en verbinden, met ruimte voor een significant eigen geluid, gerichte inhoudelijke keuzes en met sterke programmatitels. Deze rechtvaardigen het bestaansrecht als individuele omroep binnen het publieke bestel.
Tot slot
De raad heeft geconstateerd dat de omroep AVROTROS in 2022 een jaar heeft doorgemaakt waarin de onzekerheid van de coronapandemie in de jaren daarvoor heeft geresulteerd in een meer flexibele en robuuste organisatie waarin nieuwe werkvormen zijn ontstaan en waarin meer dan ooit de eigen identiteit naar voren is gekomen.
De raad ziet op dit gebied dat AVROTROS als werkgever zeer goed presteert. In het eerste jaar na de pandemie zijn de nieuwe manieren van werken binnen de organisatie blijvend gebleken en dat heeft een zeer positief effect op de kwaliteit van functioneren van het personeel. De eind 2022 gepresenteerde uitkomsten van het periodieke medewerkersbelevingsonderzoek laten een stijging zien van vertrouwen en betrokkenheid bij het personeel.
De raad constateert dat programmatitels van AVROTROS over de hele linie goed scoren en hoge bereikcijfers hebben in de gedefinieerde domeinen. De spreiding over de verschillende leefstijl- en leeftijdsgroepen is goed. AVROTROS levert een grote bijdrage aan het succes van NPO 1 en zorgt tevens voor gezichtsbepalende programma’s op NPO 2 en NPO 3 en op de diverse radiozenders. De raad heeft zijn zorgen uitgesproken over de verplaatsing van enkele gezichtsbepalende NPO 1-programma’s naar NPO 2, maar is blij met de garantieperiode die de Directie heeft bedongen om dergelijke programma’s voor tenminste de komende jaren te behouden.
Op basis van de controle door de externe accountant concludeert de raad dat de administratieve organisatie van AVROTROS voldoet aan de daaraan te stellen eisen. De raad overlegt als onderdeel van de besprekingen met de (Statutaire) Directie over de belangrijke risico’s en beheersmaatregelen. Op basis van de door de accountant uitgebrachte management-letter wordt uitvoerig ingegaan op het risicomanagement- en controlesysteem. De raad heeft geconstateerd dat dit systeem effectief is.
De Raad van Toezicht heeft de jaarrekening en de begroting voor 2023 goedgekeurd. AVROTROS heeft in 2022 als onafhankelijke omroep zonder politieke of religieuze achtergrond een grote bijdrage geleverd aan de realisatie van de doelstellingen van de publieke omroep als geheel, zo concludeert de raad, die daarover waardering uitspreekt richting de Directie en alle medewerkers van AVROTROS.
Hilversum, februari 2023
De Raad van Toezicht:
Esther Kwaks, voorzitter
Frits Huffnagel, vice-voorzitter
Hester Bais, lid
Guido van Nispen, lid
Clayde Menso, lid
